ارزشیابی اقتصادی مداخلات سلامت 

Economic evaluation of Health interventions))

 

 

مقدمه:

ارزیابی اقتصادی مداخلات سلامت فرآیندی است که به بررسی هزینه‌ها و منافع مالی و غیرمالی یک مداخله سلامت می‌پردازد. این ارزیابی به تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا در مورد تخصیص منابع و اجرای مداخلات بهداشتی، تصمیمات آگاهانه بگیرند.

 

چرا ارزیابی اقتصادی مهم است؟

با توجه به محدودیت منابع در سیستم‌های بهداشتی، ارزیابی اقتصادی کمک می‌کند تا منابع موجود به بهترین نحو استفاده شوند و مداخلات بهداشتی با بالاترین اثربخشی و کمترین هزینه اجرا شوند و بالاترین کارایی حاصل شود.

 

انواع تحلیل‌ها در ارزشیابی اقتصادی:

 

تحلیل هزینه-فایده (Cost-Benefit Analysis - CBA)

مفهوم: در این تحلیل، هزینه‌های یک مداخله با منافع مالی آن مقایسه می‌شود. هدف این است که بفهمیم آیا منافع مالی مداخله بیشتر از هزینه‌های آن است یا خیر.

کاربرد: مثلاً در بررسی واکسیناسیون، هزینه‌های خرید و توزیع واکسن با منافع مالی ناشی از جلوگیری از بیماری مقایسه می‌شود.

تحلیل هزینه-اثربخشی (Cost-Effectiveness Analysis - CEA)

مفهوم: این تحلیل هزینه‌های مداخله را با پیامدها به دست آمده از نظر سلامت (یا شاخص های بالینی) مقایسه می‌کند، مثلاً سال‌های زندگی ذخیره شده یا تعداد موارد جلوگیری شده از بیماری، فشار خون کاهش یافته، کاهش سطح گلوکز خون و ...

کاربرد: مثلاً در ارزیابی یک داروی جدید، هزینه‌های دارو با تعداد سال‌های زندگی اضافی بیماران مقایسه می‌شود.

تحلیل هزینه-کارآیی (Cost-Utility Analysis - CUA)

مفهوم: این تحلیل مشابه تحلیل هزینه-اثربخشی است، اما کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQoL) نیز در نظر گرفته می‌شود. معمولاً از معیارهایی مانند سال‌های زندگی تعدیل‌شده با کیفیت (QALYs) استفاده می‌شود.

کاربرد: مثلاً در ارزیابی یک برنامه توانبخشی، هزینه‌های برنامه با بهبود کیفیت زندگی بیماران مقایسه می‌شود. امروزه استاندارد ترین روش تحلیلی در ارزشیابی اقتصادی محسوب می شود.

تحلیل هزینه-کمترین هزینه (Cost-Minimization Analysis - CMA)

مفهوم: در این تحلیل، هزینه‌های دو یا چند مداخله که پیامد مشابهی دارند، مقایسه می‌شود. هدف این است که مداخله‌ای که کمترین هزینه را دارد، انتخاب شود.

کاربرد: مثلاً در انتخاب بین دو روش درمانی که هر دو به طور مشابه مؤثر هستند، روشی که کمترین هزینه را دارد انتخاب می‌شود.